Termin „kamienica” pierwotnie odnosił się do miejskiej rezydencji szlacheckiej lub zamożnej rodziny w Wielkiej Brytanii, która była również właścicielem jednego lub więcej wiejskich domów. W Ameryce Północnej termin ten ewoluował i obejmuje zarówno tradycyjne miejskie kamienice, jak i podmiejskie osiedla imitujące domy jednorodzinne lub bliźniacze. Różnica między kamienicami a apartamentami polega na wielu piętrach tych pierwszych, prywatnych wejściach zewnętrznych i strukturze własności. Natomiast mieszkania mają zazwyczaj jednopoziomowe, wspólne korytarze wewnętrzne lub zewnętrzne chodniki i często są wynajmowane, a nie na własność. Kamienice można również „układać” w stosy lub ustawiać obok siebie w rzędzie, czasami określane jako domy szeregowe. Własność kamienic można podzielić na kondominia (tytuł warstwowy) i własności, przy czym pierwsza obejmuje współwłasność wspólnych elementów, a druga przyznaje wyłączne prawa własności (Wikipedia, bd).

Historyczne początki kamienic

Historyczne początki kamienic sięgają czasów europejskiej arystokracji, gdzie służyły jako miejskie rezydencje dla rodzin szlacheckich i zamożnych. Rodziny te często posiadały wiele wiejskich domów i przeprowadzały się do swoich kamienic w sezonie towarzyskim, kiedy odbywały się ważne wydarzenia i bale (Cowan, 2018). W Wielkiej Brytanii domy szeregowe były przeważnie szeregowe, a tylko niewielka mniejszość była wolnostojąca. Nawet arystokraci posiadający rozległe posiadłości wiejskie często mieszkali w miastach w domach szeregowych (Wikipedia, 2021). Koncepcja kamienic ostatecznie rozprzestrzeniła się na Amerykę Północną, gdzie przybrały nieco inną formę i funkcję. W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie kamienice początkowo projektowano tak, aby zapewniały luksusowe przestrzenie mieszkalne na niewielkiej powierzchni, umożliwiając mieszkańcom znajdowanie się w odległości spaceru lub transportu zbiorowego od ośrodków miejskich (Wikipedia, 2021). Z biegiem czasu termin „kamienica” ewoluował i obejmował różnorodne style mieszkaniowe i struktury własności, odzwierciedlając różnorodne potrzeby i preferencje współczesnych mieszkańców miast.

Style i cechy architektoniczne

Style architektoniczne i cechy kamienic różnią się znacznie w różnych regionach i okresach historycznych. W Europie kamienice często charakteryzują się skomplikowanymi fasadami, czego godnymi uwagi przykładami są Gdańsk w Polsce i secesyjne kamienice w Antwerpii w Belgii. W Wielkiej Brytanii kamienice są przeważnie szeregowe, a niektóre z największych i najbardziej luksusowych przykładów można znaleźć na londyńskim placu St James's Square. Z drugiej strony kamienice w Ameryce Północnej ewoluowały z biegiem czasu, a wczesne przykłady obejmowały wiele pięter i niewielkie powierzchnie na obszarach miejskich. Kamienice te zaprojektowano tak, aby znajdowały się w odległości spaceru lub transportu zbiorowego od obszarów biznesowych i przemysłowych, a jednocześnie zapewniały luksusowe przestrzenie mieszkalne zamożnym mieszkańcom. Współczesne kamienice w Ameryce Północnej często naśladują domy jednorodzinne w kompleksach wielorodzinnych, a niektóre mają projekty „ułożone w stosy”, w których wiele mieszkań jest ułożonych pionowo. Kluczowe cechy kamienic zazwyczaj obejmują wiele pięter, prywatne wejścia i wspólne ściany z sąsiednimi jednostkami, chociaż niektóre mogą mieć podwójne ściany z przestrzeniami powietrznymi pomiędzy nimi, co zapewnia dodatkową prywatność i redukcję hałasu (format cytatu Harvarda: Townhouse – Wikipedia, 2021).

Kamienice w Europie

Style architektoniczne i cechy kamienic w Europie znacznie się różnią na całym kontynencie, co odzwierciedla różnorodne wpływy kulturowe i historyczne w każdym regionie. W Wielkiej Brytanii kamienice są przeważnie szeregowe, a niektóre z największych przykładów są wolnostojące. Rezydencje te często prezentują styl architektoniczny gruziński, wiktoriański lub edwardiański, charakteryzujący się symetrycznymi fasadami, ozdobnymi gzymsami i oknami skrzydłowymi. W Belgii, zwłaszcza w dzielnicy Zurenborg w Antwerpii, kamienice charakteryzują się dużą koncentracją secesji i innych stylów fin-de-sicle, obejmujących misterne elementy żelazne, witraże i zakrzywione linie. W Finlandii kamienice, takie jak te w Malminkartano w Helsinkach, charakteryzują się bardziej nowoczesnym i minimalistycznym designem, z czystymi liniami i funkcjonalnymi układami. Tymczasem w Polsce kamienice, takie jak ta w Gdańsku, prezentują mieszankę elementów gotyku, renesansu i baroku, z kolorowymi fasadami, ozdobnymi szczytami i ozdobnymi detalami. Ogólnie rzecz biorąc, style architektoniczne i cechy europejskich kamienic stanowią bogaty zbiór projektów, odzwierciedlających wyjątkową historię i kulturę każdego regionu.

Wielka Brytania

Style architektoniczne i cechy kamienic w Wielkiej Brytanii znacznie się różnią, odzwierciedlając różnorodne okresy historyczne i wpływy regionalne. Gruzińskie kamienice, rozpowszechnione w XVIII i na początku XIX wieku, charakteryzują się symetrycznymi fasadami, oknami skrzydłowymi i klasyczną dekoracją. Wiktoriańskie kamienice, które powstały od połowy do końca XIX wieku, często mają wykusze, ozdobne ceglane elementy i ozdobne ślusarki. Dla kontrastu, edwardiańskie kamienice zbudowane na początku XX wieku charakteryzują się prostszymi projektami z wpływami sztuki i rzemiosła, takimi jak szachulcowe i czterospadowe dachy.

Wewnętrznie tradycyjne brytyjskie kamienice są zwykle rozmieszczone na wielu piętrach, z centralnymi schodami łączącymi różne poziomy. Na parterze często mieszczą się główne pomieszczenia mieszkalne i rozrywkowe, natomiast na wyższych piętrach mieszczą się sypialnie i pomieszczenia prywatne. W piwnicy lub na poddaszu zlokalizowane są najczęściej kwatery służby i pomieszczenia gospodarcze. W ostatnich latach pojawiły się współczesne projekty domów szeregowych, obejmujące obszary mieszkalne na planie otwartym, energooszczędne technologie i zrównoważone materiały, odzwierciedlające nowoczesne trendy i innowacje w architekturze mieszkaniowej (Fletcher, 1997; Girouard, 1985).

Belgia

Belgia może poszczycić się bogatym dziedzictwem architektonicznym, a kamienice odzwierciedlają różnorodne style i cechy. W szczególności dzielnica Zurenborg w Antwerpii słynie z dużej koncentracji kamienic prezentujących secesję i inne style fin-de-sicle. Kamienice te często charakteryzują się misternymi fasadami, ozdobnymi okuciami i witrażami, co odzwierciedla kunszt wykonania i dbałość o szczegóły panujące w tym okresie. Ponadto belgijskie kamienice mogą również wykazywać wpływy stylów architektonicznych gotyku, renesansu i baroku, charakteryzujących się takimi elementami, jak ostrołukowe łuki, ozdobne listwy i wyszukane zdobienia. Połączenie tych różnych stylów skutkuje unikalnym i efektownym wizualnie krajobrazem ulicznym, dzięki czemu belgijskie kamienice stanowią ważną część krajobrazu architektonicznego kraju (Wikipedia, 2021; Visit Antwerp, bd).

Finlandia

W Finlandii kamienice stanowią mieszankę stylów architektonicznych i cech odzwierciedlających bogatą historię kraju i wpływy kulturowe. Fińskie kamienice często charakteryzują się funkcjonalnym designem, efektywnym wykorzystaniem przestrzeni i integracją z otaczającym je środowiskiem naturalnym. Godnym uwagi stylem jest drewniana kamienica, która ukazuje silną fińską tradycję budownictwa drewnianego i rzemiosła. Te kamienice zazwyczaj mają dwuspadowe dachy, drewniane elewacje i duże okna, które wpuszczają dużo naturalnego światła. Innym dominującym stylem jest modernistyczna kamienica, na którą wpływa ruch funkcjonalistyczny początku XX wieku. Kamienice te podkreślają czyste linie, minimalne zdobienia i zastosowanie innowacyjnych materiałów, takich jak beton i stal. Ponadto fińskie kamienice często wykorzystują energooszczędne technologie i zasady zrównoważonego projektowania, co odzwierciedla zaangażowanie kraju w odpowiedzialność za środowisko. Ogólnie rzecz biorąc, style architektoniczne i cechy kamienic w Finlandii stanowią wyjątkowe połączenie tradycyjnego rzemiosła i nowoczesnych innowacji, czego efektem są funkcjonalne i estetyczne przestrzenie mieszkalne.

Polska

Kamienice w Polsce prezentują różnorodne style i cechy architektoniczne, odzwierciedlając bogatą historię kraju i wpływy kulturowe. Godnym uwagi przykładem są kamienice w Gdańsku, które charakteryzują się wyjątkową mieszanką elementów gotyku, renesansu i baroku. Budynki te charakteryzują się wąskimi fasadami, stromymi dachami dwuspadowymi i zdobniczą dekoracją, taką jak sterczyny, fryzy i rzeźbione płaskorzeźby. Natomiast kamienice warszawskiej Starówki charakteryzują się bardziej jednolitym, późnobarokowym stylem, z symetrycznymi fasadami, pilastrami i ozdobnymi gzymsami. Inny wyraźny styl architektoniczny można odnaleźć w krakowskich kamienicach, w których często pojawiają się elementy renesansowe i manierystyczne, w tym arkadowe dziedzińce, wyszukane dekoracje sgraffito i misterna kamieniarka. Ogólnie rzecz biorąc, style architektoniczne i cechy kamienic w Polsce nie tylko ukazują różnorodne wpływy historyczne kraju, ale także przyczyniają się do wyjątkowego charakteru i uroku krajobrazu miejskiego (Gdańska Organizacja Turystyczna, 2021; Warszawskie Biuro Turystyki, 2021; Krakowskie Centrum Informacji Turystycznej, 2021).

Kamienice w Ameryce Północnej

Style architektoniczne i cechy kamienic w Ameryce Północnej znacznie się różnią, odzwierciedlając różnorodne wpływy historyczne i kulturowe na całym kontynencie. W Stanach Zjednoczonych kamienice często prezentują styl federalny, gruziński i wiktoriański, charakteryzujący się symetrycznymi fasadami, ozdobnymi gzymsami i ozdobnymi balustradami z kutego żelaza. W Kanadzie kamienice mogą prezentować projekty inspirowane kolonializmem brytyjskim lub francuskim, ze stromymi dachami, lukarnami i elewacją z cegły lub kamienia.

Niezależnie od stylu, północnoamerykańskie kamienice zazwyczaj mają pewne wspólne cechy, takie jak niewielka powierzchnia i wiele pięter, co pozwala na efektywne wykorzystanie przestrzeni miejskiej. Często mają ciągły dach i fundament, ze wspólnymi ścianami pomiędzy sąsiednimi jednostkami, co zapewnia stabilność konstrukcyjną i efektywność energetyczną. Ponadto kamienice zwykle mają prywatne wejścia i mogą obejmować przestrzenie zewnętrzne, takie jak małe ogrody lub tarasy na dachu. Te elementy architektoniczne przyczyniają się do atrakcyjności życia w kamienicy, oferując połączenie miejskiej wygody i komfortu mieszkalnego (Chappell, 2017; Grant, 2012).

United States

Style architektoniczne i cechy kamienic w Stanach Zjednoczonych różnią się znacznie w zależności od regionu, kontekstu historycznego i trendów urbanistycznych. W epoce przed motoryzacją kamienice charakteryzowały się wąskimi obrysami, wieloma piętrami i jednolitymi fasadami, często z ozdobnymi detalami i elementami dekoracyjnymi. Te wczesne kamienice zwykle znajdowano w starszych, gęsto zaludnionych obszarach miejskich, takich jak Nowy Jork, Chicago, Boston i Filadelfia (Frieden i Sagalyn, 1989).

W ostatnich czasach inwestycje w kamienicach rozszerzyły się na obszary podmiejskie, a projekty naśladują domy jednorodzinne lub bliźniacze. Te współczesne kamienice często mają otwarte plany pięter, dołączone garaże i prywatne przestrzenie zewnętrzne, zaspokajające nowoczesne preferencje życiowe (Talen, 2005). Ponadto kamienice w Stanach Zjednoczonych mogą stanowić część struktur własności kondominium lub własności, ze wspólnymi udogodnieniami i obszarami wspólnymi zarządzanymi przez stowarzyszenia właścicieli domów (HUD, 2017).

Ogólnie rzecz biorąc, style architektoniczne i cechy kamienic w Stanach Zjednoczonych odzwierciedlają różnorodne wpływy historyczne, cechy regionalne i zmieniające się preferencje mieszkaniowe, oferując unikalne połączenie doświadczeń życiowych w miastach i na przedmieściach.

Kanada

Style architektoniczne i cechy kamienic w Kanadzie różnią się w zależności od kraju, odzwierciedlając preferencje regionalne i wpływy historyczne. Ogólnie rzecz biorąc, kanadyjskie kamienice charakteryzują się mieszanką elementów europejskich i północnoamerykańskich, często zawierających ceglane lub kamienne fasady, dwuspadowe dachy i wykusze. W miastach takich jak Montreal i Quebec kamienice wykazują francuskie wpływy kolonialne, z dachami mansardowymi, lukarnami i ozdobnymi okuciami. Z kolei kamienice w Toronto i Vancouver często prezentują projekty inspirowane stylem brytyjskim, z gruzińskimi lub wiktoriańskimi elementami architektonicznymi, takimi jak dekoracyjne gzymsy, kolumny i misterne wzory cegieł.

W ostatnich latach współczesne inwestycje w kamienice w Kanadzie objęły nowoczesne zasady projektowania, obejmujące czyste linie, otwarte plany pięter i funkcje energooszczędne. Te nowsze kamienice często mają duże okna, tarasy na dachach i są wykonane z trwałych materiałów, co odzwierciedla rosnące zainteresowanie życiem w mieście i świadomością ekologiczną. Niezależnie od stylu, kanadyjskie kamienice zazwyczaj oferują wielopoziomowe przestrzenie mieszkalne, prywatne wejścia i małe obszary zewnętrzne, zapewniając mieszkańcom równowagę pomiędzy prywatnością i życiem w społeczności.

Różnice między kamienicami, szeregowcami i apartamentami

Kamienice, domy szeregowe i apartamenty to odrębne typy nieruchomości mieszkalnych, które zaspokajają różne preferencje i potrzeby. Kamienice to domy wielopiętrowe, które dzielą jedną lub więcej ścian z sąsiednimi jednostkami, często z indywidualnymi wejściami i małymi podwórkami. Zapewniają równowagę pomiędzy prywatnością domu jednorodzinnego, a wygodą wspólnej wspólnoty. Z drugiej strony domy szeregowe to podzbiór kamienic charakteryzujących się ciągłym rzędem jednolitych jednostek mających wspólne ściany. Zazwyczaj można je spotkać w starszych obszarach miejskich, przed pojawieniem się samochodów, i są na ogół mniejsze i mniej luksusowe niż kamienice.

Apartamenty różnią się od kamienic i domów szeregowych tym, że są jednopoziomowymi jednostkami w większym budynku, do których można dotrzeć wewnętrznymi korytarzami lub zewnętrznymi chodnikami. Występują częściej w gęsto zaludnionych obszarach miejskich i zwykle są wynajmowane, a nie własnością. W Stanach Zjednoczonych termin „mieszkanie” często odnosi się do mieszkań na wynajem, natomiast „kamienica” zazwyczaj odnosi się do mieszkań będących własnością prywatną. Jeśli chodzi o własność, kamienice i domy szeregowe mogą być albo mieszkaniami własnościowymi (tytuł warstwowy), albo właścicielami, podczas gdy apartamenty to głównie nieruchomości na wynajem (Cytaty: kamienica – Wikipedia; różnice między kamienicami, szeregowcami i apartamentami – Spotblue.com).

Rodzaje własności: lokatorskie i własnościowe

Podstawowa różnica między kondominium a własnością własności polega na zakresie własności i odpowiedzialności za nieruchomość. W przypadku własności kondominium (znanej również jako tytuł warstwowy) osoba fizyczna jest właścicielem wnętrza swojego lokalu i dzieli własność wspólnych elementów, takich jak korytarze, ogrody i obiekty rekreacyjne, z innymi właścicielami lokalu. Ta współwłasność zazwyczaj wiąże się z płaceniem miesięcznych opłat za utrzymanie i zarządzanie tymi wspólnymi obszarami. Własność kondominium jest powszechna w wielomieszkaniowych budynkach mieszkalnych, takich jak apartamenty i kamienice (Furby, 2016).

Z drugiej strony prawo własności przyznaje właścicielowi wyłączne prawo do całej nieruchomości, w tym do gruntu i wszelkich obiektów na nim zbudowanych. Właściciel ponosi wyłączną odpowiedzialność za utrzymanie i zarządzanie nieruchomością i nie dzieli się własnością ani odpowiedzialnością z innymi osobami. Własność własna jest bardziej powszechna w przypadku domów jednorodzinnych, ale może również dotyczyć kamienic i innych typów nieruchomości (Rogers, 2017). Podsumowując, kluczowe różnice między kondominium a własnością własnościową to zakres własności, odpowiedzialność za utrzymanie i obecność wspólnych elementów wspólnych.

Ułożone kamienice i bliźniaki

Zarówno kamienice piętrowe, jak i bliźniaki to wielorodzinne budynki mieszkalne, różniące się jednak układem, projektem i strukturą własności. Kamienice piętrowe składają się z wielu jednostek ułożonych pionowo, zazwyczaj dwóch lub więcej, przy czym każda jednostka ma własne prywatne wejście z ulicy lub z zewnątrz. Jednostki te mogą znajdować się obok siebie w rzędzie po trzy lub więcej, w takim przypadku czasami określa się je jako domy szeregowe. Natomiast dupleks to budynek składający się z dwóch oddzielnych jednostek mieszkalnych, umieszczonych obok siebie lub jedna nad drugą, ze wspólną ścianą lub podłogą/sufitem. Apartamenty bliźniacze mogą być bliźniacze, co oznacza, że ​​dzielą wspólną ścianę z innym lokalem, lub całkowicie wolnostojące, bez wspólnych ścian i podłóg.

Struktury własnościowe różnią się również w przypadku kamienic piętrowych i bliźniaków. Na przykład w Kanadzie domy jednorodzinne, w tym domy szeregowe i bliźniaki, można podzielić na dwa rodzaje własności: kondominium (tytuł warstwowy) i prawo własności. Własność kondominium obejmuje posiadanie wnętrza lokalu i określonego udziału w niepodzielnym udziałie w pozostałej części budynku i gruntu, zwanych elementami wspólnymi. Z drugiej strony, własność własna przyznaje wyłączną własność gruntu i budynku bez współwłasności wspólnych elementów (Wikipedia, bd).

Zabudowa kamienic na obszarach podmiejskich

Inwestycje kamienic na obszarach podmiejskich charakteryzują się odrębną architekturą, która często obejmuje wiele pięter i niewielką powierzchnię. Inwestycje te są zazwyczaj budowane w rzędach lub skupiskach, zapewniając poczucie wspólnoty i wspólnych przestrzeni zewnętrznych. W ostatnich latach można zauważyć rosnącą tendencję do włączania do budowy domów szeregowych elementów przyjaznych dla środowiska i materiałów zrównoważonych, takich jak zielone dachy, panele słoneczne i energooszczędne urządzenia (1).

Na obszarach podmiejskich domy szeregowe stanowią tańszą alternatywę dla domów jednorodzinnych jednorodzinnych, a jednocześnie zapewniają korzyści wynikające z posiadania domu, takie jak kapitał własny i kontrola nad utrzymaniem i ulepszeniami nieruchomości (2). Ponadto inwestycje w kamienicach często obejmują udogodnienia, takie jak wspólne przestrzenie zielone, place zabaw i domy kultury, które mogą poprawić jakość życia mieszkańców (3). Należy jednak pamiętać, że mieszkanie w kamienicy może wiązać się również z pewnymi wadami, takimi jak ograniczona prywatność i potencjalne konflikty z sąsiadami ze względu na wspólne ściany i obszary wspólne (4).

Urbanistyka i rola kamienic

Rola kamienic w planowaniu urbanistycznym jest wieloaspektowa, ponieważ przyczyniają się one do efektywnego wykorzystania gruntów, różnorodności mieszkań i społeczności, po których można spacerować. Kamienice dzięki swojej zwartej konstrukcji i mniejszej powierzchni pozwalają na zabudowę mieszkaniową o większej gęstości, co może pomóc w rozwiązaniu problemu niedoborów mieszkań na obszarach miejskich (Bramley i in., 2010). Oferując różnorodne opcje mieszkaniowe, kamienice zaspokajają potrzeby różnych grup demograficznych, w tym rodzin, młodych pracowników i pustych mieszkańców, tworząc zróżnicowane i tętniące życiem dzielnice (Talen, 2005). Ponadto kamienice często sprzyjają spacerowi, ponieważ są zlokalizowane w pobliżu transportu publicznego, obszarów handlowych i innych udogodnień, co może zmniejszyć zależność od samochodu i przyczynić się do zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich (Cervero i Kockelman, 1997). Ogólnie rzecz biorąc, kamienice odgrywają znaczącą rolę w planowaniu urbanistycznym, zapewniając opcję mieszkaniową, która równoważy potrzebę gęstości, różnorodności i komfortu życia w miastach.

Zalety i wady życia w kamienicy

Kamienice oferują kilka korzyści, w tym poczucie wspólnoty, wspólne koszty utrzymania i często dostęp do wspólnych udogodnień, takich jak baseny czy siłownie. Są zazwyczaj tańsze niż domy jednorodzinne, co czyni je atrakcyjną opcją dla osób kupujących dom po raz pierwszy lub tych, którzy chcą zmniejszyć powierzchnię. Ponadto kamienice często zlokalizowane są na obszarach miejskich lub podmiejskich, zapewniając mieszkańcom łatwy dostęp do transportu publicznego, sklepów i innych udogodnień.

Mieszkanie w kamienicy ma jednak także wady. Istotnym mankamentem jest brak prywatności, gdyż mieszkańcy dzielą ściany z sąsiadami, co może powodować niedogodności związane z hałasem. Ponadto kamienice często mają ograniczoną przestrzeń zewnętrzną i mniejszą powierzchnię mieszkalną w porównaniu z domami jednorodzinnymi. Właściciele domów mogą również podlegać opłatom i przepisom stowarzyszeń właścicieli domów (HOA), które mogą być restrykcyjne i kosztowne. Wreszcie wartość odsprzedaży kamienicy może nie wzrosnąć tak szybko jak wartość domu jednorodzinnego, co może mieć wpływ na długoterminowe zwroty z inwestycji (Chen, 2021; Investopedia, 2021).

Nowoczesne trendy i innowacje w projektowaniu kamienic

Nowoczesne trendy i innowacje w projektowaniu domów szeregowych skupiają się na maksymalizacji przestrzeni, trwałości i funkcjonalności przy jednoczesnym zachowaniu estetyki. Architekci i projektanci coraz częściej uwzględniają otwarte plany pięter, które tworzą wrażenie przestronności i pozwalają na lepszą penetrację naturalnego światła. Dodatkowo zastosowanie energooszczędnych materiałów i systemów, takich jak panele słoneczne, zielone dachy i technologia inteligentnego domu, przyczynia się do zrównoważonego rozwoju tych rezydencji (Chen i in., 2020).

Kolejnym trendem w projektowaniu kamienic jest integracja elastycznych przestrzeni, które można dostosować do zmieniających się potrzeb mieszkańców. Może to obejmować pomieszczenia wielofunkcyjne, ruchome ściany i meble modułowe, umożliwiające właścicielom domów dostosowywanie przestrzeni życiowej w miarę ewolucji ich stylu życia (Gibson, 2019). Co więcej, kamienice są coraz częściej projektowane z naciskiem na życie na świeżym powietrzu, włączając takie elementy, jak ogrody na dachach, balkony i dziedzińce, aby zapewnić mieszkańcom prywatną przestrzeń na zewnątrz w środowiskach miejskich (Moughtin, 2003).

Podsumowując, trendy w projektowaniu nowoczesnych domów szeregowych kładą nacisk na zrównoważony rozwój, możliwości adaptacji i efektywne wykorzystanie przestrzeni, zaspokajając zmieniające się potrzeby mieszkańców miast.